Doç. Dr. Koray Çalışkan - Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü- Radikal yazarı

Uçağın hava sahasını yanlışlıkla ihlal ettiğini düşünüyorum. Çünkü bu uçaklar çok hızlı hareket ediyorlar. Suriye'nin de Türk uçağını bilinçli olarak vurduğunu düşünmüyorum.

Hiçbir ülke normal şartlarda, hava sahasını tek başına ihlal eden bir uçağı vurmaz. Bu Suriye'nin her an bir saldırı beklediğinin bir göstergesidir. Şunu da belirtmek lazım, Suriye'nin bölgedeki hava savunma sisteminin otomatik olarak ateşlenmesi mümkün değil. Bir komutanın parmağına bakar.

Türkiye'nin çok büyük bir adım atacağını sanmıyorum. Uluslararası hukuk açısından biz haklı değiliz. Ama etik olarak haklıyız. Tek uçakla savaş saldırısı yapılmaz. Bunu Şam da biliyor. Bu olay defansif korku psikolojisinin bir ürünüdür.

Uçağın ve pilotların iki ülke tarafından birlikte aranması, uluslararası hukuk gereği uygulanan bir protokoldür. Uçağı düşen ülkeden talep gelirse, hava sahası ihlal edilen ülke de kabul ederse, arama-kurtarma çalışmaları birlikte yürütülür. Önce ele geçirilen pilotlar, hava sahasını ihlal edilen ülkeye teslim edilir ve sorgulanır. Ölmüşlerse de cesetleri teslim edilir.

Mensur Akgün - İstanbul Kültür Üniversitesi Öğretim Üyesi

Türkiye gerginliği çok tırmandırmak istemiyor. Tek taraflı bir müdahaleden de yana değil. Bu niyette olsaydı, Ankara'dan daha sert bir açıklama gelirdi.

Türkiye'den ani bir müdahale beklemiyorum. Ankara konuyu BM Güvelik Konseyi ve NATO'ya götürecektir.

Bu tabii müdahale olmaz anlamına gelmiyor. Türkiye meşruiyeti kaybetmeden hareket edecektir.

Eğer uçak hava sahasını ihlal etmişse, uyarılır veya önleme yapılır. Eğer işler bu şekilde yürüseydi, Ege'deki olaylardan ne bizim ne deYunanistan'ın uçağı kalırdı.

Umarım uçak yanlışlıkla vurulmuştur. Dost ateşinden buna benzer birçok vaka yaşandı. Örneğin NATO tatbikatı Türk gemisi vuruldu.

Bu kriz paniğe kapılmadan iyi bir şekilde yönetilmeli. Şu ana kadar da bu yolda gidiliyor.